નુકશાન

  • આ રોગ આડકતરી રીતે થાય છે અને ઉત્પાદન ઉપર આડકતરી અસર કરે છે.
  • આ રોગ મુખ્યત્વે જયાં ભીંગડાવાળી જીવાત તેમજ ચિકટો જીવાતનાં ઉપદ્રવ વધુ પ્રમાણમાં હોય તેવા વિસ્તારમાં  જોવા મળે છે.
  • આ  જીવાતોના શરીરમાંથી એક જાતનું ચીકણું અને ગળ્યુ પ્રવાહી ઝરે છે જે પાન તેમજ વૃક્ષની ડાળીઓ પર પડે છે. પરિણામે પાન અને ડાળીઓ પર કાળા રંગની ફૂગ ઉગી નીકળે છે (ચિત્ર ૧ અને ર). તેથી આ રોગને શ્યામ છારો કહેવામાં આવે છે.
  • ફૂગના આવરણની સીધી અસર પાનની પ્રકાશ સંશ્લેષણની ક્રિયા પર થતી હોવાથી ખોરાક બનાવવામાં અવરોધ પેદા થાય છે. જેને પરિણામે ઝાડની વૃધ્ધિ તેમજ યોગ્ય વિકાસ અટકે છે.
  • વાતાવરણમાં વધુ પડતો ભેજ તેમજ કલમોની ગીચ રોપણી આ રોગને અનુકૂળ આવે છે.